"Король борыны?".Бу Rhinorex condrupus фәнни исеме белән күптән түгел ачылган гадросаврга бирелгән исем.Ул якынча 75 миллион ел элек Соңгы Борай үсемлекләрен караган.
Башка хадрозаврлардан аермалы буларак, Ринорексның башында сөяк яки ит кресты юк иде.Киресенчә, ул зур борын уйнады.Шулай ук, ул башка гадросаврлар кебек ташлы ташта түгел, ә Бригэм Янг Университетында арткы бүлмә киштәсендә табылды.
Дистә еллар дәвамында, динозавр казылма аучылар үз эшләрен сайлау, көрәк һәм кайвакыт динамит белән башкардылар.Алар сөякләрне эзләп, җәй көне тонналарны ташладылар.Университет лабораторияләре һәм табигать тарихы музейлары өлешчә яки тулы динозавр скелетлары белән тутырылган.Фосилларның зур өлеше савытларда һәм гипс саклагычларда саклана.Аларга хикәяләрен сөйләргә мөмкинлек бирелмәгән.
Бу хәл хәзер үзгәрде.Кайбер палеонтологлар динозавр фәнен икенче яңарыш кичерә дип тасвирлыйлар.Аларның мәгънәсе - динозаврларның тормышы һәм чоры турында тирәнрәк аңлау өчен яңа карашлар кабул итү.
Бу яңа алымнарның берсе - Ринорекс очрагы кебек инде табылганны карау.
1990-нчы елларда Ринорекс калдыклары Бригэм Яшь Университетына салынган.Ул вакытта палеонтологлар гадросавр магистраль сөякләрендәге тире тәэсирләренә игътибар иттеләр, фосилизацияләнгән баш сөякләренә ташларда аз вакыт калдырдылар.Аннары, ике докторант тикшерүче динозаврның баш сөяген карарга булды.Ике елдан соң Ринорекс табылды.Палеонтологлар үз эшләренә яңа яктылык бирделәр.
Ринорекс башта Utтадагы Неслен сайты дип аталган җирдән казылган.Геологлар Неслен сайтының күптәнге мохитен бик ачык сурәтләделәр.Бу эстуарин яшәгән урын, борыңгы диңгез яры янында чиста һәм тозлы сулар кушылган сазлыклы җир.Ләкин 200 чакрым ераклыктагы эчке җирләр бөтенләй башка иде.Башка гадросаврлар, крест төре, эчке казылган.Элегерәк паленонтологлар Неслен скелетын тулысынча тикшермәгәнгә, алар аны да гастросавр дип уйладылар.Бу фараз нәтиҗәсендә нәтиҗә ясалды: барлык крестлы гадрозаврлар эчке һәм эстуар ресурсларын бертигез куллана алалар.Паленотологлар аны кабат тикшергәнче, ул чынлап та Ринорекс иде.
Табышмак кисәге кебек, Ринорексның Соңгы Борай тормышының яңа төре булуын ачыклау."Борын король" табу төрле хадросаврларның төрле экологик урыннарны тутыру өчен җайлашканнарын һәм эволюцияләнгәнен күрсәтте.
Тузанлы саклагычлардагы казылмаларга игътибар белән карасак, палеонтологлар динозавр тормыш агачының яңа ботакларын табалар.
——— Дэн Риштан
Пост вакыты: 01-2023 февраль